Hội chứng ngưng thở khi ngủ và cách phòng tránh

Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn trong đó thở liên tục dừng lại rồi lại bắt đầu trong khi ngủ. Bệnh không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây ra một số ảnh hưởng đến thân não. Trong nội dung dưới đây, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu sẽ chia sẻ thêm về vấn đề này đến bạn đọc.

Theo ước tính, khoảng 26% số người trưởng thành có nguy cơ cao mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ. Đây là tình trạng nội khoa thường gặp, nhưng không được nhận biết, do đó không được chẩn đoán ở nhiều bệnh nhân.

Đối tượng nào cũng có thể mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Các trường hợp mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ gặp cả cháu bé, thậm chí còn rất ít tuổi, thanh niên và người trung tuổi, người lớn tuổi.

Hội chứng này không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây ra một số ảnh hưởng đến thân não. Để làm rõ thêm vấn đề này, Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu sẽ chia sẻ thêm trong nội dung dưới đây.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là gì?

Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn trong đó thở liên tục dừng lại rồi lại bắt đầu trong khi ngủ.

Có 3 loại ngừng thở khi ngủ là: ngưng thở trung ương, ngưng thở tắc nghẽn và ngưng thở hỗn hợp.

Ngưng thở trung ương

Khi các tín hiệu thần kinh từ trung ương không dẫn truyền đến các cơ hô hấp, kết quả là không có gắng sức cử động của các cơ hô hấp và không có lưu lượng khí trao đổi ở phổi, mặc dù đường hô hấp vẫn mở ra đủ trong lúc ngủ, không bị xẹp hay tắc nghẽn.

Ngưng thở tắc nghẽn

Gặp trong phần lớn các trường hợp. Đây là hậu quả của lưu lượng không khí qua mũi và miệng đến phổi giảm hoặc mất do hẹp hoặc xẹp đường hô hấp trên.

Ngưng thở hỗn hợp

Vừa có ngưng thở tắc nghẽn vừa có ngưng thở trung ương.

Dấu hiệu ngưng thở khi ngủ

Các dấu hiệu dễ nhận biết của hội chứng ngưng thở khi ngủ thường gặp là:

• Ngủ ngáy và buồn ngủ vào ban ngày
• Mệt mỏi, thiếu tập trung vào ban ngày
• Đau thắt ngực về đêm và hay giật mình thức giấc về đêm kèm theo thở gấp, ngạt thở
• Mặc dù ngáy và ngủ ngày nhiều là triệu chứng điển hình của hội chứng ngưng thở khi ngủ. Tuy nhiên, ngáy chưa đủ để chẩn đoán, phải kèm với ngưng thở, tiếng khịt mũi, thở gấp, nghẹt thở và kèm theo buồn ngủ nhiều vào ban ngày như ngủ gật khi lái xe, khi xem ti vi, sách báo.

Nguyên nhân 

Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu, nguyên nhân hay gặp nhất là do tắc nghẽn: thường gặp ở nam giới béo phì, tiến triển theo tuổi và nguy cơ càng cao hơn nếu kèm các bệnh như tăng huyết áp, tim mạch, đái tháo đường, nghiện thuốc lá.

Nguyên nhân trung ương (tại não): có sự giảm hoặc mất kiểm soát của trung tâm hô hấp trong việc điều hòa nhịp thở thông qua nồng độ CO2 máu. Bệnh nhân có cơn ngưng thở cho đến khi nồng độ CO2 tăng cao trong máu và sau khi CO2 được đào thải bớt thì bệnh nhân lại tiếp tục có cơn ngưng thở.

Nguyên nhân thứ ba là nhóm nguyên nhân vừa có tắc nghẽn, vừa có nguyên nhân trung ương.

Yếu tố nguy cơ 

Những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ đã được xác định bao gồm:

• Béo phì
• Bất thường cấu trúc sọ mặt và mô mềm đường hô hấp trên

Những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn bao gồm có:

• Di truyền
• Hút thuốc lá: tăng 3 lần hội chứng ngưng thở khi ngủ
• Xung huyết mũi: tăng 2 lần
• Đái tháo đường đề kháng insulin tăng 3 lần
• Các yếu tố khác: rượu, thuốc an thần, mãn kinh, nam giới gặp nhiều hơn nữ.

Hệ quả ngưng thở khi ngủ

Với người mắc chứng ngưng thở khi ngủ sẽ làm giảm giảm oxy máu và tăng khí CO2 ở máu, tình trạng này sẽ hoạt hóa thần kinh giao cảm gây co mạch, tăng nhịp tim dẫn đến tăng huyết áp, suy tim sung huyết, loạn nhịp tim, bệnh tim thiếu máu cục bộ và bệnh lý mạch máu não.

Chứng ngưng thở khi ngủ cùng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch lên đến 3 lần. Số lần ngưng thở khi ngủ càng cao thì tỉ lệ bệnh tim mạch càng cao.

Chẩn đoán và điều trị 

Nếu bệnh nhân có triệu chứng ngủ ngáy, buồn ngủ ban ngày và có tổng số đợt ngưng thở lớn hơn 5 lần trong 1 giờ khi ngủ, mỗi đợt ngưng thở kéo dài ít nhất là 10 giây, thì bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Tiêu chuẩn chẩn đoán độ nặng của hội chứng ngưng thở khi ngủ tùy thuộc vào tổng số đợt ngưng thở trong 1 giờ.

• Mức độ nhẹ: 6 – 15 đợt/ 1 giờ
• Trung bình: 16 – 30 đợt/giờ
• Nặng: > 30 đợt/giờ

Việc điều trị chứng ngưng thở khi ngủ còn phụ thuộc vào mức độ nặng, nhẹ hay trung bình của người bệnh.

Mức độ nhẹ

• Chủ yếu thay đổi lối sống: giảm cân, dùng gối tránh ngáy, ngủ tư thế nghiêng, tránh sử dụng rượu, thuốc lá, thuốc an thần.
• Dùng dụng cụ nâng hàm: một dụng cụ gắn ở miệng có tác dụng đưa hàm dưới ra trước, tăng khoảng trống của vùng hầu và vùng sau đáy lưỡi, giảm tính xẹp của vùng hầu.

Mức độ trung bình

• Nếu nguyên nhân gây hội chứng ngưng thở khi ngủ là do bất thường về cấu trúc vùng tai mũi họng, khi đó bệnh nhân sẽ được cắt amidan, lưỡi gà và vòm khẩu cái sau.

Mức độ nặng

Thở áp lực dương liên tục trong lúc ngủ với máy thở CPAP, gắn với mặt nạ mũi hoặc mặt nạ miệng. Máy thở CPAP có tác dụng:

• Giúp mở và ngăn ngừa xẹp đường hô hấp trên
• Giảm buồn ngủ vào ban ngày ở hầu hết tất cả bệnh nhân
• Cải thiện tăng huyết áp, tiểu đêm.Khám và điều trị ngưng thở khi ngủ ở đâu tốt

Hội chứng ngưng thở khi ngủ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe như: bệnh tim mạch, tai biến, các cơn đau thắt ngực, suy giảm trí nhớ, mất tập trung…

Là bệnh lý liên quan tới Hô hấp, cho nên khi gặp các dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ như: ngủ ngáy, buồn ngủ vào ban ngày, mệt mỏi… thì lúc này người bệnh nên tìm đến các bệnh viện, phòng khám có chuyên khoa hô hấp để thăm khám và điều trị.

Nguồn Bookingcare